زنان بی خانمان شب ها کجا می مانند؟ ، نتایج یک تحقیق درباره سن و تحصیلات این زنان - وبلاگ هلو

به گزارش وبلاگ هلو، بی خانمانی از جمله مسائل اجتماعی قابل توجهی است که در عصر حاضر بیشتر کشورهای دنیا اعم از توسعه یافته و توسعه نیافته درگیر آن هستند و در سطح جامعه ایران به خصوص در سال های اخیر به شکل جدی تری گسترش یافته است.

به گزارش وبلاگ هلو به نقل از ایسنا، ابعاد مسائل اجتماعی در ایران روز به روز گسترده تر می گردد و جامعه را با مسائل ناشی از آن درگیر می نماید. یکی از این مسائل، بی خانمانی و بی سرپناهی برخی افراد از جمله زنان است که به دلایل متعدد از خانه و کاشانه خود رانده یا گریزان شده اند.

البته به دلایلی همچون عدم رصد دقیق و علمی مسائل اجتماعی در ایران، عدم انجام پژوهش های بزرگ مقیاس، نبود سازمان متولی در حوزه ساماندهی افراد بی خانمان و موازی کاری ارگان های دولتی و مواردی نظیر آن آمار دقیقی از تعداد افراد بی خانمان در ایران وجود ندارد.

در پژوهشی که در مورد فهم تجربه زیسته زنان بی خانمان توسط علی اصغر درویشی فرد دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی و خدیجه فیضی پور دانشجوی کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی با جامعه آماری 18 نفر از افرادی که همگی در یک ملاک خاص (تجربه بی خانمانی) قرار داشته اند، اجرا شده، آمده است: زنان بی خانمان دارای شرایط و شرایط بسیار سختی هستند که آنها را در مقابل آسیب ها و تهدیدهای ناشی از بی خانمانی آسیب پذیر می نماید. درواقع آنها به حدی درگیر تجریبات منفی ناشی از بی خانمانی شده اند که اولا تداوم بی خانمانی آنها را در پی داشته و ثانیا امکان رهاشدگی از شرایط منفی را برای آنها سخت نموده است.

• پیامدهای بی خانمانی

در این پژوهش که در شماره چهاردهم پژوهشنامه مددکاری اجتماعی منتشر شده، آمده است: پیامدهای بی خانمانی نه تنها شامل خود فرد می گردد، بلکه خانواده و جامعه را نیز به شدت متاثر نموده و هزینه های هنگفتی را به جا می گذارد. زنان درگیر در شرایط بی خانمانی نسبت به مردان بی خانمان به دلایل مختلف میزان آسیب پذیری بیشتری را متحمل و با مسائل و مسائل عمیق تری درگیر می شوند و توان کمتری برای سالم ماندن در شرایط بی خانمانی و عوامل آزاردهنده آن دارند.

محققان می گویند: بیش از 65 درصد زنان بی خانمان حاضر در پژوهش تحصیلات ابتدایی داشته اند و در واقع در سنین کودکی یا ترک تحصیل نموده اند، یا به دلیل ازدواج زودهنگام از تحصیل باز مانده اند. فقر فرهنگی و اجتماعی از مهم ترین مولفه های مرتبط با آنهاست. عدم موفقیت تحصیلی از جمله عواملی است که توسط اکثریت این افراد تجربه شده است.

میانگین سنی افراد حاضر در پژوهش 37 سال بوده است. همچنین اکثریت افراد حاضر در پژوهش، ازدواج در سن زیر 20 سال را تجربه نموده اند. ازدواج اجباری تجربه ای است که اکثریت آنها به آن اشاره نموده اند. پارک ها، درّه ها، خیابان ها، فضاهای بی دفاع شهری، مخروبه ها، ساختمان های نیمه کاره و نظایر آن از مهم ترین مکان هایی است که زنان بی خانمان برای اسکان خود به خصوص برای گذراندن شب ها انتخاب می نمایند.

• شرایط خانوادگی آشفته

این یافته ها همچنین نشان می دهد که بخش قابل توجهی از زنان بی خانمان شب ها شخصا به مددسراهای شهرداری روانه می شوند تا اینکه شب ها را با امنیت خاطر به صبح برسانند. بخش مهمی از آنها هم توسط گشت فوریت های خدمات اجتماعی شهرداری شناسایی و به مددسراها ارجاع داده می شوند.

دسته ای از زنان نیز هستند که سرپناه اصلی و دائمی آنها خیابان است و حتی از مراجعه به مددسراهای شهرداری خودداری می نمایند. برخی از آنان هم به صورت غیررسمی با افرادی زندگی می نمایند.

طلاق والدین، اعتیاد والدین یا یکی از آنها، خشونت های خانوادگی، ازدواج در سنین پایین، ازدواج اجباری، بی سوادی، ترک تحصیل در سنین پایین، تجربه نامادری یا ناپدری، شرایط اسفبار خانوادگی و به طور کلی آشفتگی شرایط خانوادگی و روابط خانوادگی از هم گسیخته، بارزترین ویژگی های مشترک و عمومی افراد مورد مطالعه در محیط خانواده بوده است.

• محرومیت از روابط عاطفی

محققان این پژوهش همچنین می گویند: رابطه عاطفی و روانی با دیگران از مهم ترین نیازهای انسان است. فرد بی خانمان از این حمایت عمدتا محروم است. اگر کسی قرار است از وی حمایتی کند، عمدتا سودجویانه و همراه با سوءاستفاده است. در واقع یک رابطه انسانی نیست و همین امر توسط خود زنان به راحتی درک می گردد. این زنان بارها خشونت های جسمی و جنسی را تجربه نموده اند، بارها به قول خودشان خفت شده اند، بارها در فضاهای نامناسب نظیر داخل خودرو، فضاهای بی دفاع شهری و ... مورد آزار قرار گرفته اند.

در نتایج این پژوهش آمده است: زنانی که هم اکنون درگیر بی خانمانی هستند، قبلا در محیط خانواده از شرایط نامناسبی رنج می برده اند و آشفتگی حاکم بر محیط خانواده از ریسک فاکتورهای کلیدی در جدایی آنها از خانواده و بی خانمانی فعلی بوده است. پس از اینکه محیط خانواده را ترک نموده یا از این محیط رانده شده و در معرض بی خانمانی قرار گرفته اند، با فقدان حمایت های اجتماعی لازم از سوی نهادهای ذیربط نیز روبرو شده اند و فقدان یا ضعف این حمایت ها نیز منجر به استمرار بی خانمانی آنها شده است.