غیبت شی در نشست سران جی ، 20 به ضرر چین تمام خواهد شد؟ - وبلاگ هلو

به گزارش وبلاگ هلو، مایکل شومان؛ کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک و نویسنده و روزنامه مگاری با بیش از 25 سال تجربه در امور آسیاست. او پیش تر خبرنگار سرویس خارجی روزنامه وال استریت ژورنال و نشریه تایم بوده است. آخرین کتاب او تحت عنوان ابرقدرت منقطع: تاریخ چینی دنیا است. دو کتاب پیشین او کنفوسیوس و دنیای که او خلق کرد و معجزه: داستان حماسی جستجوی ثروت آسیا بودند. مقالات او هم چنین در نیویورک تایمز و بلومبرگ منتشر شده است. او در چین زندگی می نماید.

به گزارش وبلاگ هلو به نقل از آتلانتیک؛ غیبت شی جین پینگ رئیس جمهور چین در نشست جی - 20 در دهلی نو علیرغم حضور قدرتمندترین رهبران دنیا نشان داد که از دید شی این نشست ارزش وقت صرف کردن ندارد. غیبت او یک پیغام واضح را ارسال کرد: کار چین با نظم دنیای مستقر تمام شده قلمداد می گردد.

انصراف از نشست سران چرخشی چشمگیر در سیاست خارجی چین است. در چند سال گذشته شی ظاهرا در پی تبدیل چین به جایگزینی برای غرب بوده است. اکنون شی کشورش را به عنوان یک رقیب تمام عیار غرب معرفی می نماید رقیبی که آماده است تا بلوک خود را در برابر ایالات متحده، شرکای آن و نهاد های بین المللی همسو با آنان تشکیل دهد.

جدایی شی از تشکیلات بین المللی در حالی صورت می گیرد که پیشینیان او چین را با پیوستن به نهاد های بنیادین آن تشکیلات مانند بانک دنیای و سازمان تجارت دنیای در نظم دنیای تحت رهبری ایالات متحده ادغام کردند. شی در بخش عمده ای از دوران تصدی خود در دهه گذشته حتی با بدتر شدن روابط چین با ایالات متحده کماکان چین را در سمت نظم غربی نگه داشته بود.

چین حتی در کوشش های گروه جی - 20 برای یاری به کاهش بار بدهی کشور های کم عایدی در حال تقلا مشارکت کرد هر چند که مشارکتی همراه با اکراه بود. با این وجود، شی در طول دوران زمامداری سالیان اخیر خود با نظم موجود خصومت ورزیده و میخواهد آن را تغییر دهد.

او بر توسعه نهاد های جایگزینی تمرکز نموده که پکن می تواند رهبری و کنترل کند. برای مثال، شی بانک سرمایه گذاری زیربنایی آسیا را برای رقابت با بانک دنیای واشنگتن تاسیس کرد و برای مجامع بین المللی رقیب مانند سازمان همکاری شانگ های که ایران و روسیه در آن عضویت دارند را تبلیغ نموده است. شی مایل است به بعضی نهاد های مستقر مانند سازمان ملل متحد تکیه کند چرا که فکر می نماید می تواند برای پیشبرد اهداف دنیای خود از آن استفاده کند. با این وجود، ظاهرا جی - 20 یکی از آن نهاد ها نبوده است.

رژیم کمونیستی چین لی کیانگ نخست وزیر را به جای شی به نشست جی - 20 فرستاده است. جای تعجبی ندارد که دولت چین هیچ توضیحی برای غیبت شی ارائه ننموده است. با این وجود، یک علت ساده به راحتی قابل تصور است: شی با نادیده گرفتن جی - 20 میخواهد آن نشست را بی اعتبار سازد. آن نشست مملو از شرکای امریکاست و بنابراین، در برابر دستکاری یا کنترل چین مقاوم و مصون است. علاوه بر این، چین کوشش هایی را برای نظارت بر امور دنیای انجام داده از جمله آن که از پذیرش اتحادیه آفریقا به عنوان یک عضو نو استقبال نموده است.

شی نشان داده در حال رقابت برای همراه کردن کشور های جنوب دنیای با برنامه های مدنظر خود می باشد. شی به جای پذیرش نهاد هایی مانند جی - 20 رقبای خود را تحت فشار قرار داده چرا که فکر می نماید می تواند بر آنان مسلط گردد. یکی از نشست هایی که چین میخواهد از آن در راستای منافع خود استفاده کند بریکس است که برزیل، روسیه، هند و آفریقای جنوبی را شامل می گردد. شی برای توسعه سریع عضویت بریکس لابی نموده و در نشست ماه آگوست آن گروه در ژوهانسبورگ به آن چه می خواست رسید. شش کشور دیگر برای پیوستن به بریکس دعوت شدند از جمله مصر، اتیوپی و ایران که روابط نزدیک سیاسی و مالی با چین داشته اند. شی میخواهد گروه بریکس را به یک سازمان حمایت کننده برای دستور کار ژئوپولیتیک چین و محلی برای فعالیت های سیاسی علیه ایالات متحده تبدیل کند.

شی هم چنین در حال برنامه ریزی سومین نشست مجمع کمربند و جاده برای اواخر امسال می باشد. از شرکت کنندگان در طرح زیرساخت سازی دنیای او که عمدتا کشور های در حال توسعه هستند انتظار می رود هیئت های بلندپایه ای را به پکن اعزام کنند همچون هیئت های ادای احترامی که کشور های خارجی برای ادای احترام به امپراتوران چین در قرن های گذشته اعزام نموده بودند.

در حالی که دیگر رهبران دنیا در اجلاس جی - 20 گردهم می آیند شی میزبان سفر های دولتی روسای جمهوری ونزوئلا و زامبیا دو کشوری بود که به شدت به چین بدهکار هستند. کوشش برای ایجاد یک بلوک رقیب در زمانی انجام می گردد که به نظر می رسد شی در حال فاصله گرفتن از غرب است. او و کادر های ارشدش در کمتر از سه ماه از چهار مقام ارشد ایالات متحده در پکن استقبال کردند. آخرین مورد سفر جینا ریموندو وزیر بازرگانی امریکا بود. با این وجود، پکن در این مدت هیچ کننده ای را به واشنگتن اعزام ننموده است. ممکن است این نشانه ای از هدف شی باشد: چین تنها در صورتی آماده تعامل با امریکاست که ایالات متحده این تعامل را انجام دهد.

اکنون شی حتی برای دست دادن با جو بایدن رئیس جمهور امریکا نیز در نشست جی - 20 حضور نخواهد داشت چه برسد به انجام بحث های اساسی تر. غیبت او احتمالا نتیجه معکوس خواهد داشت. رهبر چین با خالی کردن صحنه آن را به بایدن می سپارد که می تواند بدون رقیب چینی خود نفوذش را در اجلاس سران تقویت کند. بایدن فرصتی بلامانع برای برهم زدن روابط بین روسای جمهور کشورهایی، چون آفریقای جنوبی، برزیل و اندونزی با شی را در اختیار خواهد داشت.

ایالات متحده و هند پیش تر با صدور بیانیه ای مشترک متعهد به تعمیق همکاری خود شده بودند. کورت کمپبل هماهنگ کننده کاخ سفید در امور منطقه اقیانوس هند و آرام که دستیار ارشد سیاستگذاری آسیایی بایدن محسوب می گردد پیش تر از ناامیدی قابل توجه در میان مقام های هندی نسبت به عدم حضور شی در نشست جی - 20 و قدردانی هند از مقام های امریکایی به علت حضور در آن نشست سخن گفته بود.

عدم حضور شی در نشست گروه جی - 20 بیش از هر چیز توهینی به نارندرا مودی نخست وزیر هند میزبان امسال آن نشست بود. شی اگر قصد بازسازی بریکس را داشته باشد به جلب حمایت مودی احتیاج دارد. بدتر از آن، ژست شی با انتشار یک نقشه رسمی نو از سوی چین همراه شده که در آن پکن ادعای ارضی مناقشه برانگیزی را در خصوص دریای چین جنوبی مطرح نموده ادعا هایی که خشم دهلی نو و بخش بزرگی از دیگر کشور های آسیایی را در پی داشته است. در آن نقشه ادعای حاکمیت چین بر آروناچال پرادش استان هندوستان مطرح شده منطقه ای در مرز هند و چین که حاکمیت بر ان مورد مناقشه بوده است. هم چنین، در نقشه جزیره ای دیده می گردد که چینی ها پیش تر توافق نموده بودند آن را با روسیه به اشتراک بگذارند.

مناقشه بر سر نقشه نشان می دهد که کوشش های ملی گرایانه شی برای کسب قدرت دنیای می تواند فشار او برای رهبری یک بلوک نو علیه غرب را تضعیف کند. شاید به همین علت باشد که اخیرا در تحلیلی منتشر شده از سوی شرکت تحقیقاتی کپیتال اکونومیکس اشاره شده بود که بعید به نظر می رسد بریکس بتواند در برابر ایالات متحده و متحدان اصلی آن کشور عرض اندام نموده و به رقیبی جدی تبدیل گردد چرا که تمام کشور های عضو آن با دیدگاه های چین و روسیه در این زمینه موافق نیستند. در آن گزارش اشاره شده بود که فقدان توافق مشترک بین کشور های عضو بریکس احتمالا امکان پیشرفت بریکس در خصوص بسیاری از مسائل را ناممکن و متوقف می سازد و مانعی برای ظهور بریکس به عنوان بلوکی متحد خواهد بود.

به نظر می رسد شی آینده را رقابتی دوگانه بین چین و ایالات متحده می داند. با این وجود، او اشتباه می نماید. نظم دنیای که اکنون در حال ظهور است دارای مراکز متعدد قدرت است که هر کدام اهداف و منافع خاص خود را دارند. چین به طور اتوماتیک ذینفع اصلی نظم دنیای آینده نخواهد بود و جنوب دنیای نیز لزوما در یک به اصطلاح مبارزه تازه ضد استعماری زیر پرچم چین نخواهد رفت. شی با بی اعتنایی به گروه جی - 20 نه تنها مخالفت خود را با غرب نشان داد بلکه نسبت به قدرت های نوظهوری که انتظار دارد به چین ملحق شوند نیز رفتای متکبرانه از خود نشان داد. اگر شی می خواهد در بازی بزرگ ژئوپولیتیکی پیروز گردد باید در آن حضور داشته باشد. هر رفتاری غیر از این نشان می دهد او از این بازی انصراف داده است.