اما و اگرهای نصب جان پناه در پل خواجو - وبلاگ هلو

به گزارش وبلاگ هلو، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان به تازگی نصب جان پناه در بخش هایی از پل تاریخی خواجو را شروع نموده است.

مدتی از جنجال تخریب های بازسازیی گنبد های مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف الله در میدان نقش دنیا اصفهان نگذشته و فعالان میراث فرهنگی و ایران دوستان از ناواردی و نابلدی در بازسازی این دو بنای باشکوه صفوی زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، همچنان در بهت و حیرت اند که در اقدامی تازه اداره میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان طرح جان پناه پل تاریخی خواجو را شروع نموده است.

ماجرا به سفر اخیر وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به اصفهان بازمی گردد که عزت الله ضرغامی در بازدید از پل خواجو با اشاره به شکایت یکی از حادثه دیدگان سقوط از پل خواجو، بر اهمیت اجرای پروژه جان پناه در این پل تأکید کرد.

اکنون چهار سال پس از اجرای طرح جان پناه در پل تاریخی سی و سه پل، اداره میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان برغم نگرانی ها و تردید بعضی فعالان میراث فرهنگی و کارشناسان درباره این پروژه با همکاری سازمان عمران شهرداری اصفهان در حال حصار کشی در بخش هایی از پل به منظور ایمنی گردشگران است. حالا هفده دهانه از یال جنوب شرقی پل خواجو به منظور نصب جان پناه در دهانه های بالایی پل به محیط کارگاهی تبدیل شده تا قسمت هایی از آن که امکان سقوط افراد در آن محل ها وجود دارد ایمن گردد و پشت هر ستون یک میله با سیم بکسل نصب و از طرفی کف، پی ها و جداره ها به ویژه قلوه گاه های پل بازسازی گردد.

پیش تر علیرضا ایزدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان به رسانه ها گفته بود که طرح جان پناه در پل خواجو، کمترین آسیب بصری را خواهد داشت و جان افراد و گردشگران نیز به خطر نمی افتد.

جان پناه در پل خواجو یک پدیده نو است و پیشینه تاریخی ندارد

در همین پیوند علیرضا جعفری زند، پژوهشگر تاریخ و باستان شناس اصفهانی می گوید: در طول تاریخ هیچگاه جان پناهی به این شکل روی پل های تاریخی وجود نداشته و در مدت حدود 400 سال که از روی پل خواجو رفت و آمد می شده و اتفاقی هم رخ نمی داده است.

او با بیان اینکه جان پناه یک پدیده نو است که پیش تر نیز در پل تاریخی سی و سه پل اصفهان و با کابل کشی اجرا شده، در مورد جان پناه چوبی در قسمت شاه نشین پل خواجو خاطرنشان می نماید: قسمت شاه نشین پل از ابتدا این جان پناه را داشت، زیرا اصلاً برای نشستن طراحی شده بود و شاه عباس دوم و همراهان او برای مراسم جشن آب پاشان که در تیرماه برگزار می شد و امثال این جشن ها در این قسمت پل حضور می یافتند، اما خود پل خواجو در طول تاریخ هرگز جان پناه نداشته است.

این پژوهشگر تاریخ و باستان شناس می افزاید: جان پناه یک پدیده نو است و زمانی که میراث فرهنگی خواست این طرح را در سی و سه پل اجرا کند مخالفت کردیم که اجرا نگردد، اما در پاسخ گفتند از کابل های بی رنگ استفاده می گردد که دیده نگردد؛ در پل خواجو هم مشابه سی و سه پل تصمیم دارند کابل های بی رنگ استفاده نمایند.

دخل و تصرف یک بنای تاریخی ثبت شده غیرقانونی است

جعفری زند درباره تأثیر سیم کشی ها بر ظاهر و معماری پل خواجو، می گوید: دوگانگی اداره میراث فرهنگی را در این زمینه درک نمی کنم، زیرا درمورد یک خانه یا یک اثر تاریخی ثبت شده، می گویند هر گونه دخل و تصرف در این اثر تاریخی غیر قانونی است و مجازات و حد دارد، اما خود میراث فرهنگی روی اثر تاریخی، چون پل خواجو که میراثی ثبت شده است، دخل و تصرف می نماید؛ البته می دانیم که فشار ارگان های دیگری مانند شهرداری و … روی این جریان است و میراث فرهنگی اینجا تسلیم می گردد. اگرنه میراث فرهنگی خوب می داند که دخل و تصرف کردن در یک اثر تاریخی آن هم با متریال (مصالح) تازه، غیر قانونی است، طبق همان شرایط ثبت اثر تاریخی که پل خواجو و سی و سه پل ثبت شدند؛ بنابراین درک نمی کنم چگونه قانون تحت عنوان اینکه ممکن است افرادی از پل ها سقوط نمایند، نقص می گردد در حالی که در طول تاریخ و طی 400 سال این پل به همین شکل بوده و اتفاقی هم رخ نمی داد، اما در چند سال اخیر...

این باستان شناس و استاد دانشگاه تصریح می نماید: همه جا این شرایط وجود دارد و در بنا هایی که احتمال خطراتی وجود دارد به صورت پیشگیرانه تمهیداتی انجام می گردد که اتفاقی نیافت، اما اینکه سازه ای را به پل های تاریخی اضافه می نمایند در واقع اصالت بنا را از بین می برد.

او می گوید: در قسمت فوقانی سی و سه پل، بالای دیوار های پل، محل عبور و مرور بوده و در آنجا یک جان پناه حدود 60 سانتیمتری به صورت مشبک کاری آجر در قدیم وجود داشته که تا اواخر دوره قاجار هم بود و پس از آن به دلایلی برداشته شد و امروزه کسی بالای پل نمی رود، زیرا در های ورودی بسته شدند، زیرا فکر می کردند آن راهرو باریکی که بالای پل وجود دارد برای عبور و مرور ساخته نشده است. شرایط اکنون پل خواجو همین است، بخش های پل همیشه به همین شکل و بدون جان پناه بوده و با وجود اینکه همه این سال ها که می خواستند طرح جان پناه را روی پل تاریخی خواجو اجرا نمایند، مخالفت کردیم اکنون درحال اجراست.

مهم حفظ ظاهر و شکل اصلی ناپل خواجو است

بعلاوه محمد حسین ریاحی محقق و پژوهشگر تاریخ و تمدن ایرانی و اسلامی می گوید: یکی از مسائلی که همیشه در تاریخ و فرهنگ هر کشور به ویژه در حفظ آثار مهم است ظاهر و شکل اصلی بنا است که در جذب بیننده و علاقه مندان می تواند تأثیر گذار باشد.

او ادامه می دهد: پل های تاریخی اصفهان به ویژه پل خواجو که قدمت آن به دوره شاه عباس دوم و بیش از 350 سال پیش می رسد به عنوان یک اثر فاخر بین پل های تاریخی ایران می درخشد. این پل در ادوار مختلف محل رفت و آمد و مورد توجه مردم بود؛ جهت ارتباطی بوده بین اصفهان و بزرگترین مزارات این شهر یعنی تخت فولاد و مردم از این طریق به آن سمت رودخانه می رفتند و در دوره ای نیز وسایل نقلیه از روی پل خواجو تردد می کرد که متوقف شد، زیرا به استحکام و زیبایی بنا آسیب می زد.

استاد دانشگاه اصفهان خاطرنشان می نماید: متأسفانه گاهی مشاهده می شد که رفتار بعضی از عابران جلوه های زیبای این بنای تاریخی را مخدوش می کرد، مانند یادگاری نویسی با اسپری و … که این ها زیبایی و ظرافت اثر را تهدید می کرد؛ از این رو احساس می کنم با توجه به اقتضای زمان ضروری است کار هایی صورت گیرد که در عین حال که میراث های ارزشمند فرهنگی و بنا های تاریخی حفظ گردد مسئله ای برای عابران نیز ایجاد نگردد.

ریاحی تصریح می نماید: بسته به دانش، فرهنگ و سن افراد از جمله بچه ها و نوجوانان ممکن است گاهی بی مبالاتی نمایند و با توجه به ارتفاعی که وجود دارد از پل به رودخانه سقوط نمایند و این مسئله نیز نگرانی هایی را به وجود می آورد، اما اعتقاد دارم اگر هر کاری قرار است جان پناه پل خواجو صورت گیرد باید منطبق با حفظ سازه، نما، استحکام پل و عدم خدشه به بنا باشد و در عین حال حفظ جان و امنیت عبور و مرور نیز تضمین گردد.

پژوهشگر تاریخ و تمدن ایرانی و اسلامی با اشاره به اینکه پل خواجوو پله های آن در سال های گذشته نیز بازسازی و ترمیم داشته، خاطرنشان می نماید: همه این موارد درخصوص پل خواجو باید با هم لحاظ گردد، زیرا امروزه برای حفظ آثار و بنا های تاریخی شیوه ها و روش های مختلفی وجود دارد که بدون اینکه به شاکله پل خدشه ای وارد گردد می توان امنیت افراد را نیز تضمین کرد.

ریاحی می گوید: باید دیدگاه صاحب نظران، دست اندرکاران اجرا، بازسازیگران و کارشناسان در حفظ امنیت آثار تاریخی و مردم آنالیز گردد و یک اجماعی را بوجود بیاورد که همه جنبه ها را درخصوص جان پناه پل خواجو در نظر گیرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه راه کار هایی وجود دارد که زیبایی و ظرافت پل را تضمین کند، خاطرنشان می نماید: حفظ بنا، قلوه گاه های پل، مصالح و آجر و زیبایی و ظرافت اثر باید مورد توجه باشد؛ معتقدم برترین شیوه باید با یک اتفاق نظر جمعی کارشناسی به وجود آید تا از هرگونه مخاطره در بحث امنیت جلوگیری و البته زیبایی بنای ارزشمند و فاخر خواجو را که از نادر پل های ایران است، حفظ کند.

منبع: مهر

وبلاگ هلو اصفهان اصفهان