نشست نقد و آنالیز ملاقات با تاریکی برگزار گردید - وبلاگ هلو

به گزارش وبلاگ هلو ، جلسه نقد رمان ملاقات با تاریکی به وسیله کانون ادبی راوی گیلان و با همکاری حوزه هنری استان گیلان، آموزش و پرورش منطقه بندرکیاشهر و کتابخانه 22 بهمن بندر کیاشهر برگزار شد.

دهمین جلسه نقد و آنالیز کتاب در سالن حوزه هنری استان گیلان با موضوع رمان ملاقات با تاریکی به نویسندگی محمدعلی حمصیان از نویسندگان جوان کشور با حضور طاهره مشایخ نویسنده و منتقدادبی، سمیه انصاری مجری کارشناس و همراهی دختران نوجوان کیاشهری برگزار گردید.

ملاقات با تاریکی اولین رمان محمد علی حمصیان، در ژانر فانتزی است که به وسیله نشر کتابستان معرفت منتشر شده است.

در ابتدای جلسه نقد سمیه انصاری، سراغ سبک فانتزی نویسی رفته با بیان اینکه فانتزی نویسی گونه ای از ادبیات است که امروزه هواداران زیادی دارد، اضافه نمود: در غرب باورها، ارزش ها و ضدارزش ها را حتی ازطریق سبک فانتزی به فکر نوجوانان تزریق می نمایند. در جهانیی که نوجوانان در آن در برابر انواع خوراک های نا مناسب فرهنگی قرار دارند طبیعتا نویسنده ایرانی هم باید به فکر باشد و مدل خودش را در فانتزی نویسی پیدا کند. ملاقات با تاریکی هم یکی از این فانتزی هاست. در این کتاب با دختری روبرو هستیم به نام نواسا که چشم باز می نماید و خودش را در جهانیی پر از رنج و غم می بیند. سرزمینی که در آن خدا وجود ندارد، خوشی و نشاط هم نایاب است.

طاهره مشایخ در پاسخ به سوال انصاری در خصوص فانتزی نویسی اینگونه پاسخ داد که فانتزی ریشه در خیال و خیال پردازی دارد. از کودک تا پیر همه و همه به خیال رو می نمایند. در واقع وقتی که از واقعیت دور می شویم پا به عرصه خیال می گذاریم. این یعنی وارد حیطه فانتزی نویسی شده ایم این جهانی فانتزی ریشه در افسانه های قدیمی دارد. گاهی خیال پردازی ها منطقی است و درعالم واقع به نتیجه می رسد. امادر بیشتر مواقع در جهانی خیال و داستان باقی می ماند. به عبارتی گونه ای در ادبیات است که عناصر غیر واقعی و خیالی در آن به عنوان درون مایه اصلی داستان استفاده می گردد.

انصاری در ادامه از منتقد پرسید که مخاطب این کتاب کیست؟جوان یا نوجوان؟ که شایخ ابتدا به طرح جلد نوجوان پسند اشاره نمود و در ادامه گفت: مقدمه کتاب نشان دهنده این است که مخاطب ملاقات با تاریکی جوانان هستند. اما وقتی وارد جهانی داستان می شویم سطح داستان و کشمکش های آن، ما را به سمت مخاطب نوجوان سوق می دهد. البته بیان عشق زن و شوهر در میانه کتاب مناسب مخاطب نوجوان نیست.

مشایخ اضافه نمود: پر رنگ کردن نقش مادر و رابطه مادر فرزندی در جهانی واقع و فروختن فرزند در جهانی عجیب داستان به عمق ماجراهای کتاب می افزاید.

انصاری در ادامه بحث از پردازش شخصیت های کتاب پرسید و مشایخ گفت: اگر کتاب را ببندیم و چند ماه دیگر آن را باز کنیم شخصیت ها در فکر ما نقش نبسته اند و ماندگار نشده اند و در ادامه با مثالی توضیح داد که با خواندن خیلی از کتاب ها مثل سووشون سیمین دانشور، شخصیت ها در فکر ماندگار می شوند و سال ها در فکر انسان ثبت می شوند. اما خیلی نمی گردد به نویسنده خرده گرفت؛ چون ما با یک کتاب موضوع محور روبرو هستیم و موضوع بر شخصیت ها سوار است. در این کتاب چیزی که ماندگار است پیرنگ و ماجراهای داستان است.

انصاری در میانه جلسه رو به نوجوانان کرد و گفت: آیا شما هم دوست داشتید جای نواسا بودید؟

برخی از نوجوانان در پاسخ گفتند: اگر چنین شرایطی برایشان رخ می داد کمتر وارد غم و اندوه می شدند و از فضای ناشناخته لذت می بردند. سعی می کردند گوشه ای را پیدا نمایند و شاد باشند. اما گروهی هم گفتند قطعا از ترس و گرسنگی می مردند.

در ادامه مشایخ در پاسخ این سوال انصاری که پرسیده بود که آیا ممکن است جهانی که ما در آن زندگی می کنیم به سمت چنین جهانیی برود؟ اضافه نمود: اول باید جهان کتاب را توصیف کنیم؛ جهانی که غذا کم است، غم و اندوه در آن فراوان است و انسان ها دلخوشی ندارند و فقط به فکر زنده ماندن خود هستند. جهانی ناشناخته با اتفاقاتی عجیب. ریشه این اتفاقات چیست؟ شاید ما هم در جهانی کنونی با برهم زدن نظم طبیعت و ساختار آفرینش و فراموش کردن خدا این اتفاقات را برای خودمان رقم بزنیم.

در ادامه مجری به این نکته اشاره نمود که در کتاب می توان ردی از توحید مفضل امام صادق علیه السلام را یافت. منتقد ضمن تایید این مطلب اشاره نمود: نویسنده غرض خاصی داشته است که مخاطب را به سمتی سوق دهد که متوجه جهان بدون خداگردد. توحید مفضل همان دانشی است که جهان با زبان علم و مباحث دانشگاهی به خورد بشریت می دهد. در صورتی که امام صادق علیه السلام در این حدیث سال ها جلوتر از علم این مباحث را توضیح داده و تبیین نموده است.

نویسنده باز به سراغ نوجوانان حاضر رفت و از آنها پرسید: آیا رمان های فانتزی را دوست دارند؟

در نظر نوجوانان فانتزی ژانر مطلوبی بود که بیشتر آنها به آن علاقه مند بودند. یکی از نوجوانان اضافه نمود که از جهانی فانتزی انتظار فضای شاد و جهانی پرهیجان داریم؛ اما ملاقات با تاریکی برخلاف بیشتر فانتزی ها فضای بسیار غمگینی داشت.

در ادامه یکی از حضار در خصوص خیال پردازی صحبت کرد و گفت: عامل پیشرفت این جهان از روی خیال پردازی است؛ اول باید خیال پردازی باشد تا آن اتفاق در جهانی واقع رخ بدهد.

در ادامه هم نوجوانان نظر خود را در خصوص کلیت کتاب ملاقات با تاریکی بیان کردند.

عمده سوال و جای ابهام نوجوانان اسامی نو و شخصیت ها در کتاب بود. همه در پی چرایی و ریشه کلمات بودند. منتقد در جواب این ابهام به نوجوانان گفت: در زبانشناسی اصلی داریم به نام اقتصاد زبانی که می گویدکلمات باید راحت تلفظ گردد تا کمترین انرژی برای بیان آن صرف گردد. به نظر می رسد نویسنده در این کتاب از این اصل بهره برده است و با تخدی از آن و ابداع کلمات و اسامی سخت، ناشناخته بودن و فضای عجیب جهان داستان را برای مخاطب بهتر تصویر کند. تنها کلماتی که راحت ادا می شدند تالریم و نواسا بود و بقیه کلمات مثل شدج، گاسدها، مشاث و گیاپین... سخت خوان و دیرفهم و گنگ بودند.

در انتها نیز منتقد جلسه نقد را اینگونه به انتها رساند: نواسا با اینکه در عالم عجیب و غریب خود را یافته بود، اما ویژگی های عالم واقع مانند کنجکاوی و امید را همراه خود داشت و خود واقعی اش را حفظ نموده بود. از دیگر موارد جالب، کتاب در کتاب بودن ماجرای داستان است. نکته مهمتر و قابل تامل این کتاب این بود که در عالم ناشناخته هم کتاب وجود داشت و اهمیت کتاب در عالم ناشناخته نیز از نگاه نویسنده پنهان نمانده بود.

کانون ادبی راوی گیلان از آذر ماه سال 99 فعالیت خود را شروع کرد. اعضای این کانون جمعی از بانوان ارزشی استان گیلان هستند که نگارش رمان، داستان کوتاه، جستار یادداشت، نقد کتاب و برگزیده شدن در جشنواره های استانی و کشوری در کارنامه فعالیت ادبی خود دارند.